بسم الله الرحمن الرحیم

دانشگاه  مهمترین ابزار ترویج ارزش‌های آمریکایی در جهان  

رئیس دانشگاه آمریکایی در سلیمانیه، معتقد است دانشگاه‌های آمریکایی قادرند با تربیت نیروهای جهت با دیدگاه های آمریکا از عهده انجام کاری که سیاستمداران و نظامیان آمریکا تا کنون از پس آن نیامده است، برآیند.

آتاناسیوس مولاکیس که ریاست دانشگاه آمریکایی عراق در سلیمانیه را به عهده دارد در نشریه شرح وقایع آموزش عالی با توصیف دیدگاه های خود در مورد دانشگاه های آمریکایی برون مرزی گفت این کالج ها می توانند کاری را که آمریکا نمی‌تواند در خارج از کشور خود انجام دهد، انجام دهند.

علی رغم ضعیف شدن آمریکا در حوزه‌های دیگر، دانشگاه‌های آن همچنان قوی باقی مانده‌اند

فرید ذکریا در کتابش به تامل در مورد "خیزش دیگر کشورها " - مانند چین، برزیل و روسیه - و متعاقب آن تضعیف استیلای بی چون و چرای آمریکا در حوزه های زیادی اعم از رشد اقتصادی و قدرت اقتصادی می پردازد. طبق پیش‌بینی وی، تنها مورد استثنا در این میان تداوم برتری بی نظیر، دانشگاه‌های آمریکایی خواهد بود.

     داخل آمریکا کمتر به نقش دانشگاه های آمریکایی در مناطقی که این دانشگاه‌ها در آنها دایر بوده‌اند توجه می‌شود

با آنکه داخل کشور آمریکا در مورد ممتاز و خوش آتیه بودن دانشگاه های این کشور زیاد صحبت می شود، اما کمک بی بدیل این دانشگاه های برون مرزی به پیشرفت و کامیابی مناطقی که در آنجا حضور داشته اند، کمتر نقل زبان هاست. راه اندازی کالج های آمریکایی خارجی به اواسط قرن نوزدهم برمی گردد- زمانی که قدرت های اروپایی حریصانه برای ایفای سلطه و کسب منفعت از دولت رو به افول عثمانی با یکدیگر رقابت می کردند، اما حضور آمریکا در خاور نزدیک کمرنگ و قابل چشم پوشی بود.

کالج های سکولار آمریکایی ضمن احترام به باورهای جوامع میزبان، روش ها و استانداردهای آموزش و پرورش خود را به این جوامع منتقل می کنند

این کالج ها که در ابتدا از شور و شوق تبلیغات مذهبی پروتستان الهام می گرفتند، با محیط پیرامون خود به تفاهم رسیده و به زودی سکولار شدند و با روشهایی که هم مبتکرانه بود و هم به جوامع میزبان احترام می گذاشت، روش های و استانداردهای آموزش و پرورش غربی را به این مناطق معرفی می کردند. آموزش ارائه شده توسط این دانشگاه ها، در کشورهایی که از بازار و کشاورزی معیشتی به سمت اشکال توسعه یافته تر سازمان‌دهی اقتصادی و شهری حرکت می کردند، فرصت هایی برای تحرک اجتماعی صعودی فراهم می آورد. اصولی که این دانشگاه ها از سرچشمه های پوریتانی خود در نیوانگلاند حفظ کرده بودند، تاکید بر شکل دهی شخصیت و القای اخلاق کاری و مسئولیت پذیری بود.

* زبان آموزشی این دانشگاه ها انگلیسی بوده است

فعالیت های به ظاهر پیش پا افتاده محوطه های دانشگاه ها - مانند ورزش و انجمن ها - در دانشجویان بذر عاداتی مانند معاشرت داوطلبانه با طبقه برگزیده سایر کشورها را می فشاند. دانشگاه های آمریکایی که نسبت به تمام قومیت ها و آیین ها دید بازی داشته و در محیط بی ثبات خاور نزدیک فعالیت می کرده اند، فرصت هایی برای آموزش و پرورش گروه های بی خانمان فراهم آورده اند. زبان انگلیسی به عنوان زبان آموزش [این دانشگاه ها]، ضمن از میان بردن تفاوت های زبانی گروه هایی که در صورت عدم استفاده از این زبان ممکن بود دشمن یکدیگر باشند، به عنوان زبان بین المللی جهان، سرمایه گرانبهایی است. به عنوان مثال دانشگاه آمریکایی عراق در سلیمانیه، همان دانشجویان عرب، کرد و ترکی که پدرها و اجدادشان ممکن بود از هم بترسند و در پی آزار و اذیت همدیگر باشند، با هم جزوه رد و بدل می کنند، ورزش می کنند و به زبان انگلیسی تعامل دارند.

* افراد آگاه، با آگاهی از مزایای دانشگاه های آمریکایی در تربیت نیروی انسانی، در مناطقی که جنگ در آنها به اتمام رسیده و در کشورهای پساکمونیستی دانشگاه های آمریکایی تاسیس کرده اند

ارزش آموزش و پرورش طی سال های گذشته به سرعت افزایش یافته و در آینده نیز روند صعودی خواهد داشت. در عصری که بهزیستی انسان و کره زمین بیشتر به تفکر اصولی و خلاقانه وابسته است تا به منابع خام و کار فیزیکی، مطلوب ترین و هوس انگیزترین دارایی ها افراد تحصیل کرده هستند. آموزش و پرورش لیبرال و دانشجو محور آمریکایی به گونه ای طراحی شده است تا در فرد انعطاف پذیری ذهنی لازم برای کنار آمدن با دنیایی که در آن دانش تخصصی فنی طی مدت زمان کوتاهی منسوخ می شود را ایجاد کند. بنابراین، افراد آگاه مدل های مشابهی پیش رو گرفته و در کشورهای جنگ زده و پساکمونیستی مانند افغانستان، ارمنستان، بلغارستان، عراق، قرقیزستان، نیجریه، پاکستان و بسیاری از کشورهای دیگر دست به ایجاد دانشگاه های آمریکایی زده اند. این دانشگاه ها، نهادهای تازه کاری هستند که لازم است به آنها رسیدگی شود، اما مشکلاتی که آنها پیش رو دارند در مقابل ناملایماتی که نهادهای رو به رشد و با اعتبار در مصر، بیروت و کرانه باختری پشت سر گذاردند، چیزی نیستند.

* حاکمان کشورهای خلیج فارس نیز خواستار تاسیس دانشگاه های آمریکایی در کشور خودشان شده اند

البته در کشورهای رو به پیشرفت اکثر دانشجویان در دانشگاه‌های بزرگ و ملی کشور خودشان تحصیل می کنند. با این وجود دانشگاه های آمریکایی در حکم کاتالیزوری برای نوآوری هستند و استانداردهای لازم برای نظام آموزش عالی را آنها وضع می کنند. حاکمان کشورهای خلیج [فارس] با اشراف به اینکه نفت بر خلاف آموزش و پرورش منبعی تمام شدنی است، شروع به تاسیس دانشگاه هایی با الگوی آمریکایی کرده اند و یا از موسسات آموزشی پیشرو آمریکایی دعوت کرده اند تا شعبه های دانشگاه خودشان را [در آن کشورها] تاسیس کنند.

* به نظر می رسد آمریکا از این مسئله آگاه نیست که می تواند اهداف مورد نظرش را از طریق دانشگاه پیگیری کند

به نظر نمی رسد که آمریکا خود به طور کامل این مسئله را فهمیده باشد. کشورهای دیگر، به خصوص فرانسه و انگلیس، با آگاهی زیرکانه از ارزشی که حضورشان در عرصه آموزش و پرورش برون مرزی هم برای خودشان و هم برای هم پیمانشان دارد، تلاش های منظمی برای گسترش مرزهای فرهنگی خود کرده اند. به نظر می رسد آمریکا می خواهد یا سریع به نتیجه برسد و یا اصلا به نتیجه ای نرسد. آمریکا در واکنش به شورش ها، دست به مبارزه تبلیغاتی برای "به دست آوردن دل ها و ذهن ها " می زند؛ و پیمانکاران خصوصی بسیار ناکارآمد و سازمان های غیر دولتی خوش نیت اما دست و پا بسته را مامور برنامه های "ظرفیت سازی " می کند.

* دانشگاه های آمریکایی را باید بهترین صادرات آمریکا دانست

اما بر عکس، دانشگاه های آمریکایی خارج از کشور، با منتقل کردن ارزش های ماندگار خود که فراتر از عبارت های پر رنگ و لعاب اما زودگذری هستند که این دولت یا آن دولت گاه به گاه در قالب دیپلماسی عمومی به میان می آورند، مخاطبان [مد نظر] خود را تربیت می کنند. دانشگاه های آمریکایی برون مرزی دست به تبلیغات نمی زنند، اما دیگران را از با ارزش ترین دستاوردهای آمریکا مطلع می کنند. با عنایت به اثرات درازمدتی که این دانشگاه ها بر توسعه جوامعی که آنها را میزبانی می کنند و جهان بینی مردم این جوامع داشته اند، آنها را به حق باید بهترین صادرات آمریکا دانست